อิศม์เดช ฤาชา (ลำกลอน)

นายอิศม์เดช ฤาชา หรือ หมอลำจำนง ฤาชา เกิดเมื่อวันที่ ๒๖ ธันวาคม พุทธศักราช ๒๔๙๖ ที่ตำบลบ้านยาง อำเภอเกษตรสมบูรณ์ จังหวัดชัยภูมิ สำเร็จการศึกษาระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔

หมอลำจำนง ฤาชา เป็นผู้ที่สนใจขับร้องหมอลำกลอนตั้งแต่เด็ก เริ่มฝึกเรียนหมอลำอย่างจริงจังเมื่ออายุ ๑๖ ปี หลังจากสั่งสมประสบการณ์จากครูมาระยะหนึ่ง จึงได้ไปประกวดหมอลำตามเวทีต่าง ๆ ทำให้ได้รับรางวัลมากมาย ต่อมาได้แสดงหมอลำเป็นอาชีพอย่างเต็มตัวโดยอยู่กับคณะหมอลำสุนทราภิรมย์ ที่กรุงเทพมหานครเป็นที่แรก ด้วยความสามารถและรูปร่างหน้าตาดีทำให้มีคนว่าจ้างให้ไปแสดงที่เขตปกครองพิเศษฮ่องกง ประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนจีน เป็นระยะเวลากว่า ๓ ปีโดยมีนักร้องหมอลำที่ร่วมแสดง คือ ปริศนา วงศ์ศิริ หลังจากกลับจากการแสดงและเผยแพร่วัฒนธรรมยังต่างประเทศ ก็ได้มาอยู่สำนักงานหมอลำบ้านพักทัมใจ จึงมีโอกาสได้ไปแสดงหมอลำหมู่หรือ ที่เรียกว่า “หมอลำเรื่องต่อกลอน”

หมอลำจำนง ฤาชา เป็นผู้มีความสามารถในการประพันธ์กลอนลำและถนัดในด้านการแสดงลำกลอน ใช้ปฏิภาณโวหารโต้ตอบกลอนลำได้ดี มีโอกาสได้ไปแสดงหมอลำหมู่อยู่หลายปี จึงได้ตั้งสำนักงานหมอลำจำนง ฤาชา จนได้รับความนิยมชมชอบมาจนถึงปัจจุบัน ผลงานที่ได้เผยแพร่เป็นอัลบั้ม คือ แม่แบบลำกลอนย้อนยุค ร่วมกับหมอลำหลาย ๆ ท่าน เช่น หมอลำเคน ดาเหล, หมอลำรัศมี อาลัยรัก เป็นต้น นอกจากนี้ยังมีโอกาสได้ประพันธ์กลอนลำในการอนุรักษ์พันธุกรรมพืช โดยสำนักจัดการทรัพยากรป่าไม้ที่ ๖ (อุดรธานี) และกลอนลำดังกล่าวได้บันทึกเสียง ทูลเกล้า ฯ ถวายสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ด้วยความรักในการแสดงและสร้างสรรค์ผลงานอย่างต่อเนื่อง ทำให้ นายอิศม์เดช ฤาชา ได้รับรางวัลเชิดชูเกียรติ อาทิ รองชนะเลิศอันดับที่ ๑ การประกวดหมอลำกลอนรุ่นเล็ก จากกระทรวงกลาโหม ,ผู้ใช้ภาษาไทยถิ่นได้อย่างดีเยี่ยมในการแสดงหมอลำกลอน จังหวัดอุดรธานี, หมอลำกตัญญูและหมอลำกลอนดีเด่นด้านการแสดง จากชมรมประชานุกูล,รางวัลเชิดชูผู้มีผลงานดีเด่นทางด้านวัฒนธรรม จากสำนักงานวัฒนธรรม จังหวัดมหาสารคาม

นายอิศม์เดช ฤาชา หรือ หมอลำจำนง ฤาชา เป็นศิลปินที่ผู้อุทิศตนเพื่อสังคม เป็นวิทยากรถ่ายทอดความรู้ศิลปวัฒนธรรมหมอลำกลอนให้กับสถาบันการศึกษา ตลอดจนครูอาจารย์และเยาวชนที่สนใจเรียนหมอลำ เป็นกรรมการประกวดหมอลำกลอนตามหน่วยงานต่าง ๆ ที่จัดขึ้น

นายอิศม์เดช ฤาชา หรือ หมอลำจำนง ฤาชา จึงสมควรได้รับการยกย่องเชิดชูเกียรติเป็นศิลปินมรดกอีสาน สาขาศิลปะการแสดง(ลำกลอน) ประจำปีพุทธศักราช ๒๕๕๖ จากมหาวิทยาลัยขอนแก่นเพื่อเป็นเกียรติประวัติสืบไป